Wat is de betekenis van de slavenarmband?

De slavenarmband. Je hebt er vast al eens van gehoord of over gelezen. Misschien heb je zelf wel een gouden slavenarmband in je sieradenkistje of heb je er eens een cadeau gedaan. De slaven armband is ontzettend populair en tegenwoordig bij vrijwel iedere juwelier te koop. Je shopt hem waarschijnlijk omdat je het een mooi sieraad vindt, of omdat je op zoek bent naar een uniek cadeau. Maar welk verhaal schuilt er eigenlijk achter deze bekende slavenarmband? Waar komt deze naam precies vandaan en wat betekent het? Dit is alles wat je moet weten over de slavenarmband. 

Slavenarmband betekenis

Online woordenboeken als Encyclo verwijzen ons naar de letterlijke betekenis van het woord: “onbuigzame armbanden die over de hand kunnen schuiven, of armbanden die scharnieren en sluiten met een knip”. 

De Etymologiebank (etymologie is de wetenschap die de herkomst en geschiedenis van woorden bestudeert) omschrijft de slavenarmband als “een dikke, holle, metalen armband uit één stuk, in de vorm van een niet geheel gesloten ring met twee knopvormige uiteinden, in gebruik als sieraad.“

De originele slavenarmband laat zich dus omschrijven als een stevige, ringvormige armband welke volledig uit één stuk metaal werd geslagen. Deze definities geven een duidelijke omschrijving van het feitelijke zijn van de slavenarmband, maar ze doen de werkelijke verhalen achter het ontstaan van de armband natuurlijk veel tekort. De eeuwenoude slavenarmband kreeg in de loop der jaren verschillende betekenissen toegekend. Lees je mee?

Betekenis slavenarmband

Nu we duidelijk hebben omschreven wat een slavenarmband precies is, duiken we dieper in op de emotionele geschiedenis die erachter schuilgaat. 

Eeuwenoude slavenarmbanden

Het oudste beeld (voor zover nu bekend) waarop slavenarmbanden te zien zijn, dateert uit 2600 voor Christus. Het gaat om een beeld van een dansende vrouw, dat werd gevonden in Pakistan. Ook in delen van Azië, op het Indisch subcontinent, en in het oude Rome werden armbanden te relateren aan de huidige zilveren slavenarmband gevonden. De armbanden dienden hier als versiering van de mens. Vermoed wordt dat de armbanden ook werden gedragen als bescherming tegen onheil. 

De slavenarmband als liefdes armband

Waar de slavenarmband voorheen diende als versiering en bescherming, werd hier in de oud Indische cultuur later een andere betekenis aan gegeven. De ringvormige armband werd door de bevolking gezien als symbool voor liefde. Mannen konden de armbanden zelf maken, om ze vervolgens aan hun vrouw te geven. De armband stond volgens hen symbool voor de verbondenheid tussen twee geliefden. In de jaren vijftig van de vorige eeuw is het idee van de liefdes armband overgewaaid naar Amerika en later ook naar Nederland. Hoewel dit een mooi verhaal is, is dit natuurlijk niet waar de naam slavenarmband echt vandaan komt. 

De slavenarmband als handelswaar en handboei

De benaming van de slavenarmband kunnen we eigenlijk heel letterlijk interpreteren: hij verwijst naar de slavenhandel. De dichte, metalen armband werd vanaf de 16e eeuw gebruikt om de tot slaaf gemaakten te boeien. Zij moesten deze armbanden met nummer-inscriptie dragen, zodat men kon zien tot welke ‘eigenaar’ zij toebehoorden. Daarnaast werden de slavenarmbanden gebruikt tijdens de slaventransporten en om ontsnapping te voorkomen. Met deze betekenis in het achterhoofd, wordt de armband ook wel slavenboei, boeiarmband of bombereboei (bombere staat voor ‘opgeblazen’ of ‘bol’) genoemd. Ondanks het feit dat er een pijnlijke geschiedenis aan de slavenarmband kleeft, wordt hij in Suriname nog veel gedragen. Juist om de voorouderen die tot slaaf werden gemaakt te herdenken. 

De bangle

Net als in het vroegere Azië en Rome wordt de huidige slavenarmband gedragen als lichaamsversiering. Velen van ons zijn zich, ondanks de vrij letterlijke benaming, niet bewust van de vreselijke geschiedenis die aan de armband verbonden is. We kennen de gladde armband voornamelijk als sieraad en geven hem, in overeenstemming met de oud Indische cultuur, cadeau als symbool van de liefde. Zo heeft de slavenarmband twee achtergronden die niet verder uit elkaar konden liggen dan dit. De hedendaagse versie van de armband wordt daarom ook wel bangle genoemd: een moderne doch klassieke armband met een zeer noemenswaardige geschiedenis.